Koningsdag was - ook dankzij het warme weer - een groot succes. Veel mensen, veel bootjes en veel zon. Het gevolg is dat deze nieuwsbrief enkele dagen later is dan normaal. Het mei-reces is inmiddels ook aangebroken maar er is de afgelopen weken wel veel gebeurd. In deze nieuwsbrief aandacht voor de grootste zaak (Richard de Mos), het meest pittige dossier in West (Bos en Lommermarkt) en mijn ergernis over hoe gemeenten via een omweggetje nu zelf een mening moeten hebben over BTW op groente en fruit.

Veel leesplezier en zoals altijd vind ik het leuk om reacties (positief of kritisch) op stukken te krijgen. Schroom dus niet om mij even een mailtje te sturen!

Richard de Mos: vrijspraak door de rechter. Maar ook door de raad?

Het grote ‘landelijke lokale’ politieke nieuws was de vrijspraak van Richard de Mos. Hij werd verdacht van onder meer ambtelijke omkoping en corruptie.

Zoals heel veel mensen heb ik deze zaak op de voet gevolgd (er waren dan ook liveblogs van de zittingsdagen, redactionele commentaren en zelfs een heuse podcast). Niet alleen de rechtszaak maar ook de ombudspolitiek van de Mos houdt de gemoederen al vele jaren bezig.

De kwestie de Mos kende twee aspecten. De beeldvorming (populaire politicus wordt vervolgd) en het juridische aspect (wanneer wordt ombudspolitiek juridisch gezien corruptie). Die aspecten liepen wel eens door elkaar heen en dat zorgde voor hoog oplopende discussies binnen en buiten de sociale media.

Zelf vond ik het ook lastig: ombudspolitiek vind ik (zeer) wenselijk, eveneens dat bedrijven doneren aan (decentrale) politieke partijen. Maar mag een wethouder echt (schaarse) vergunningen regelen voor de eigen donateurs? Waar en door wie wordt de grens getrokken? Hoe zit dat juridisch precies? Zijn daar wel regels voor opgesteld?

In de gemeentelijke wandelgangen zoemde de mogelijkheid van vrijspraak (of voorwaardelijke straf voor lekken vertrouwelijke stukken) al rond. De uitspraak verraste mij toch: niet vanwege het vonnis maar wel vanwege ‘de staatsrechtelijke bril’ waarmee de strafrechter (!) naar de feiten en omstandigheden keek.

Een oordeel vellen over de Mos ziet de strafrechter niet als een taak van het strafrecht. De rechtbank vindt dat de gemeenteraad moet beoordelen of een wethouder over de schreef gaat. Volgens de rechter is de gemeenteraad ‘daar uitstekend toe uitgerust’. Daarmee lijkt de rechter voorbij te gaan aan de weerbarstige politieke praktijk en het dualisme dat alleen op papier werkt.

Dat heeft een direct gevolg voor de wens van de Mos om terug te keren in het college van B&W van Den Haag: de raad moet nu gaan beoordelen of het gedrag van de Mos door de beugel kan. De verhoudingen in Den Haag stonden al op scherp, maar die bereiken hiermee een nieuw kookpunt.

Mijn hele beschouwing over de zaak de Mos is hier te vinden:

De Bos en Lommermarkt en versplintering

Korte update over de markt waar ik in de vorige nieuwsbrief over berichtte: het besluit om eerder te stoppen met de markt is opgeschort nadat een motie (van GroenLinks) daartoe is aangenomen. Is de markt daarmee gered? Waarschijnlijk niet. Negen mei praten we verder. Het hele verhaal in Het Parool en op AT5.

Op LinkedIn gaf ik een reflectie - als voorzitter - hoe het is om een dergelijke emotioneel vergaderpunt voor te zitten. Een vergaderpunt waarbij plotsklaps moties ingediend worden en waar een pijnlijk besluit verantwoord wordt. Belangrijk om te benoemen: wij vergaderen hybride. Dus een deel belt in via MS teams en een deel zit in de raadszaal. De Raad van State heeft in een recent advies zich daar met klem tegen uitgesproken en dat betoog kan ik goed volgen.

De stadsdeelcommissie is ook een proeftuin voor een andere landelijke discussie. Meer of minder eenpersoonsfracties? In Amsterdam hebben wij de restzeteldrempel bewust verlaagd zodat er meer eenpersoonsfracties zijn en minder grotere fracties. Landelijk zijn er geluiden te horen om het tegenovergestelde te doen: de drempel omhoog te doen zodat het moeilijker wordt voor éénpitters in de raad te komen en fracties weer groter worden. Ik bespreek de voor- en nadelen:

BTW op groente en fruit

Vorige maand was er iets bijzonders. Plotsklaps zat er een Amsterdamse wethouder (!) bij OP1 het kabinet te bekritiseren over de gang van zaken rondom de BTW vrijstelling op groente en fruit (!!).

Ehm.. Is dat ook al een gemeentelijke taak?

Waarom een Amsterdamse wethouder opeens belastingadviseur / soort-van-Kamerlid is geworden, is een verhaal apart. Het heeft alles te maken met de gemeentelijke inspanningen in het creëren van een ‘gezonde leefomgeving’ (waar ik al eerder over schreef) waar BTW - volgens voedingswetenschappers - een rol in kan spelen.

Verder lijkt het natuurlijk heel geestig dat het kabinet het verschil niet kan zien tussen een appel en appelmoes (‘haha, domme belastingambtenaren’) maar hadden we met elkaar niet afgesproken dat we bezwaren in de uitvoering wat serieuzer zouden gaan nemen? Zeker als die vanuit die belastingdienst komen?

Het hele optreden riep bij mij vragen op. Ook omdat er een 172-pagina tellend rapport ligt waar precies in staat waarom de BTW niet zo makkelijk naar beneden kan. Dat gemeenten nu hier ook wat van moeten gaan vinden, lijkt mij ook weer een probleem apart.