Kunst in de openbare ruimte en de Wet op de Politieke Partijen

Beste lezer, januari is alweer half voorbij. Een optimist zou zeggen: nog maar twee weken #dryjanuari. Volgende week is het feest in Amsterdam als de VVD haar 75-jarige bestaan gaat vieren in het DeLaMar theater (in de buurt van de oorspronkelijke plaats van oprichting). Leuk weetje: de Amsterdamse afdeling van de VVD is één dag ouder dan de landelijke partij en daarom vieren wij ook een dag eerder de oprichting van onze afdeling in een kroeg op het Thorbeckeplein. 

Waarom de Amsterdamse VVD een dag ouder is? Het verhaal gaat dat de Amsterdamse afdeling daardoor zeker wist dat de landelijke partij de Amsterdamse afdeling er niet uit kon gooien. De afdeling was toentertijd wat conservatiever dan de landelijke liberalen. Tegenwoordig staat de Amsterdamse afdeling juist bekend als wat progressiever. En zo is er natuurlijk wel meer veranderd afgelopen 75-jaar. 

In deze nieuwsbrief een update over mijn voorzitterschap van de stadsdeelcommissie in West, een kwestie met betrekking tot kunst in de openbare ruimte en mijn visie op de nieuwe Wet op de Politieke Partijen en wat dit betekent voor decentrale partijen en de lokale democratie. 

Veel leesplezier toegewenst en zoals altijd vind ik het leuk om een reactie te krijgen. 

Met vriendelijke groet, 

Laurent Staartjes

Nieuwe start als voorzitter en kunst in de openbare ruime

De komende maanden ben ik de voorzitter van stadsdeelcommissie West. Ik ga de vergaderingen leiden en daarnaast mij bezighouden met de afspraken die wij maken  binnen de commissie.

Een interessante kwestie die wij bespraken was over het kunstwerk De Wending 666/999 op het Witte de Withplein. Het Parool deed verslag van de bespreking nadat het afgelopen zaterdag al een achtergrondartikel had gepubliceerd. 

Bewoners willen graag meer groen op het 'versteende Witte de Withplein'. De kunstenaar Hans van Houwelingen (die een plateau heeft staan op het plein en het plein heeft ontworpen) beschouwt daarentegen het gehele plein ('van gevel tot gevel') als zijn kunstwerk en wil niet meewerken aan 'verminking' ervan. Kunst in de openbare ruimte wordt door onder meer de Auteurswet beschermd. 

Het is terecht dat een kunstenaar zich beroept op zijn rechten en beschermd wordt tegen wisselende inzichten in het openbaar bestuur. Wat men tien jaar geleden mooi en passend vond, kan nu anders zijn en kunst moet daar niet door bedreigd worden. Daarentegen heb ik mijn twijfels (mijn bijdrage in PDF vorm) bij de claim dat een heel plein als kunstwerk beschouwd kan worden (dus niet alleen het 'decoratieve element'). Onze dagelijks bestuurder heeft toegezegd een jurist de precieze afspraken na te laten pluizen. Hier komen we nog zeker op terug.

Wet op de Politieke Partijen

De Wet op de Politieke Partijen is in consultatie gegaan en heeft een record aantal reacties opgeleverd. Helaas gingen deze reacties voornamelijk over het invoeren van een partijverbod (waar niet iedereen zich in kan vinden). 

Zonde, omdat er nog iets anders belangrijk geregeld gaat worden in de wet: de financiering van decentrale partijen en ook nieuwe, extra regels met betrekking tot transparantie. 

De oprichting van een subsidieregeling voor lokale partijen en afdelingen wordt door velen toegejuicht en ik ben ook erg enthousiast. Tegelijkertijd maak ik mij grote zorgen over de extra transparantieregels. Transparantie is belangrijk, maar de wetgever is van plan dat decentrale partijen ook kleine giften in natura (zoals het gebruik van een zaaltje) moeten registeren en openbaren. Een kroegbaas die 'om niet' werkgroep democratie van dorpsbelang laat vergaderen in zijn zaak kan aangemerkt worden als donateur of dorpsbelang kan van een nog op te richten autoriteit een tik op de vingers krijgen.

Ander probleem met de wet: niet-Nederlanders mogen zich (onder voorwaarden) verkiesbaar stellen en ook stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. De wet wil het gaan verbieden dat deze stemmers gaan doneren aan decentrale partijen (!!). De redenatie is dat anders het landelijk donatieverbod voor niet-Nederlanders omzeild kan worden, doordat er niet aan landelijke partijen maar aan de decentrale afdelingen gedoneerd wordt. Dit lijkt mij niet in lijn met de uitgangspunten die wij hebben over politieke participatie van niet-Nederlands op gemeenteniveau. 

De extra regels zijn problematisch omdat decentrale partijen nu al moeten werken met kleine begrotingen en sterk afhankelijk zijn van de welwillendheid in hun gemeente. Extra lasten en regels komen de lokale democratie niet ten goede. In het ergste geval kunnen decentrale partijen nergens meer terecht of denken mensen twee keer na voordat zij zich gaan inzetten voor de partijen in hun dorp of stad. 

Waarom wil de wetgever dan toch die strenge transparantieregels? Dit kan denk ik niet los gezien worden van de Haagse politiek zelf: de zaak rondom de twee Haagse wethouders die verdacht worden van corruptie. Hierbij spelen donaties die aan de partij Hart voor Den Haag gedaan zijn een sleutelrol. De rechter buigt zich nu over de vraag of dat is toegestaan en of de wethouders zich hebben schuldig gemaakt aan strafbare feiten door donateurs te bevoordelen. 

Hoe dat precies zit (inclusief links naar boeiende podcast en artikelen) heb ik verwoord in onderstaande blog: