Het evenementenbeleid van Amsterdam: een bestuurlijke spaghetti

Beste lezer,

Nog hartelijk dank voor alle reacties op de vorige brief! Ik schreef toen over de Rollende Keukens en kreeg daar veel respons op. Een terugkerende vraag: wie bepaalt eigenlijk welk festival waar mag?

Het snelle en flauwe antwoord: dat bepaalt het evenementenbeleid. Maar daar begint het vraagstuk pas.

In Amsterdam is die vraag namelijk niet zo makkelijk te beantwoorden. Vorige week is het evenementenbeleid wel veel in het nieuws geweest. De wethouder evenementen Touria Meliani (GroenLinks) kondigde het plan aan met nieuw beleid te komen. In dezelfde week dat bij het festival Solid Grooves in Nieuw-West een jongen overleed na een steekpartij en uit Oost het bericht kwam dat het dagelijks bestuur daar een ander festival (No Art) niet kon weigeren. Rondom festivals lijkt elke keer weer opnieuw gedoe te zijn met de vergunningen. Of ze zijn niet vindbaar, of niet verleend (!!) of het is de vraag of er voldoende rekening gehouden is met alle belangen.

In deze nieuwsbrief daarom aandacht voor het huidige evenementenbeleid en wat er gaat veranderen. Belangrijkste takeaway: in Amsterdam willen veel gremia, bestuurders, ambtenaren en belanghebbenden mee kunnen beslissen over evenementen in de openbare ruimte. Dit leidt tot een bestuurlijke spaghetti die uitvoerbaarheid van beleid in de weg zit. Het is maar de vraag of de wethouder dat probleem kan tackelen.

Veel leesplezier!

Nieuw evenementen beleid

De grote aankondiging van vorige week was dat wethouder Meliani (Evenementen) van plan is nieuw evenementenbeleid te maken. Hele stad in rep en roer want dat betekent nogal wat.

Het huidige beleid stamt uit 2018, is tussentijds op onderdelen herzien maar door de coronacrisis heeft dat een tijdje in de ijskast gelegen.

Waarom nieuw beleid? Evenementen in Amsterdam (denk aan festivals etc.) zijn streng gereguleerd. Slechts een handjevol professionals kunnen daardoor evenementen a la dancefestivals organiseren. Die evenementen nemen alle ruimte in, lijken veel op elkaar en worden steeds groter (en duurder) en veroorzaken ook meer hinder en overlast. Ondanks alle regels om dat te verminderen.

Dat moet anders: ook kleinere organisaties moeten de mogelijkheid krijgen evenementen te organiseren.

Die wens is niet nieuw.

Want opmerkelijk genoeg was het nieuwe beleid al in 2019 aangekondigd. Al na invoering van het huidige beleid (met als belangrijke bouwsteen zogenaamde ‘locatieprofielen’ van belangrijke plekken voor evenementen zoals het Westerpark) wilde de burgemeester herzieningen doen. Dit na onder meer aanleiding van diverse evaluaties en klachten uit de sector.

Corona gooide roet in het eten ‘(‘de sector moest op adem komen’) en de burgemeester constateerde tegelijkertijd dat het debat rondom festivals ‘hevig was gepolariseerd’. In brieven aan de gemeenteraad wordt ook verwezen naar de hevige discussies op met name twitter. Uit onderzoek in 2019 bleek volgens de burgemeester wel dat maar een beperkt aantal Amsterdammers hinder zou ondervinden van festivals. De eenzijdigheid van de programmering (veel dance) was het grotere probleem.

Met bovenstaande kennis is de brief van de wethouder aan de raad ook goed te lezen. Zie bijvoorbeeld deze interessante zin:

Komen we al meteen bij het eerste probleem. Hoe laat je bewoners meepraten over een divers aanbod van evenementen? In West werken wij met de programmaraad Westerpark. Deze heeft deze bestuursperiode een ‘doorstart’ moeten maken met een focus op uitsluitend de programmering. Vorige periode werden er ook veel adviezen ingediend over aantallen evenementen. Maar die zijn door de burgemeester niet overgenomen.

Versplinterde uitvoering

Programmaraden, stadsdelen, de burgemeester en zelfs een wethouder evenementen. Voor de Amsterdammer die iets met (of tegen..) evenementen wil doen is het een hele puzzel: bij welk gremium moet er aangeklopt worden? En wanneer?

Dat heeft te maken met dat de verantwoordelijkheid sinds 2018 verdeeld is door de stad. In de praktijk is het daardoor een rommeltje geworden.

Zonnestraaltje in alle ellende: het leidde tot een fantastisch en kritisch evaluatierapport uit 2019.

Een van de drie hoofdbevindingen: In het bijzonder is de rolverdeling tussen het stedelijk evenementenbureau, de stadsdelen en de stedelijke portefeuillehouder evenementen niet helder.

De reden achter die ‘niet heldere’ versplintering is eenvoudig: tot 2018 (toen er nieuw beleid in is gegaan) gingen de stadsdelen er over. Beleid verschilde per stadsdeel. Na de invoering van het nieuwe beleid moest er ‘uniform gewerkt’ gaan worden (spoiler: dat mislukte).

Op kritische rapporten wordt door bestuurders - zoals de traditie dat wil - altijd een beetje zalvend gereageerd. Volgens burgemeester Halsema is het verlenen van evenementenvergunningen heel erg complex (vereist veel specialistische kennis) en hoort overlast bij wonen in een grote stad:

Veel ambtelijk lingo dus met de wens van de burgemeester een grotere rol te krijgen. In het rapport zelf wordt het probleem wat minder omfloers benoemd. Zoals dit citaat van een vergunningverlener die zich verbaasde over het nieuwe beleid:

Voor bewoners en organisatoren is het dus niet altijd helder wie welke input nodig heeft en gemeentelijke ambtenaren weten dat zelf vaak ook niet. Lastige situatie voor zowel organisatoren als omwonenden. Het verklaart ook de kwestie rondom Rollende Keukens. De organisatie had gehoord van een ambtenaar dat hekken gewenst waren (crowdmanagement) en van de vergunningverlenende bestuurder dat ze niet gewenst waren (wilde hij niet). In het locatieprofiel stond alleen dat de voorkeur er niet naar uit ging. Afstemming verloopt dus niet altijd soepel.

Betekenis van gemeentelijke beleidsstukken

Een goed voorbeeld is de situatie in Amsterdam-Oost. Daar wordt in het Flevopark het ‘No Art festival’ gehouden. Tijdens het broedseizoen. Dat is pech want in het locatieprofiel staat dat evenementen tijdens het broedseizoen niet zijn toegestaan in het park. Ophef en een boze Vrienden van het Flevopark. Dagelijks Bestuurder De Heer (PvdA) begrijpt de bezwaarmakers:

Huh? En het locatieprofiel dan? Juridisch verhaal: een gemeente kan geen festivals verbieden binnen het broedseizoen ook als dat in de eigen beleidsdocumenten staat. De gemeentelijke ecoloog moet de vergunning toetsen op grond van de Wet Natuurbescherming en niet aan de hand van lokale richtlijnen. Als de organisator dus voldoende maatregelen neemt dan kan het wel. Dit geldt trouwens niet alleen voor de republiek Amsterdam maar voor alle gemeenten.

Vergunningverlening niet op tijd

Er bestaat meer onduidelijk over vergunningen. Wanneer moeten deze gepubliceerd worden? Volgens het eigen beleid van gemeente Amsterdam zes weken voor aanvang evenement. In de praktijk worden deze stelselmatig te laat gepubliceerd. Vaak pas nadat het evenement is geweest. Geen nieuws maar dat is vorige week nogmaals door de wethouder bevestigd in antwoord op raadsvragen van DENK (die al juli vorig jaar waren gesteld!).

Volgens de wethouder is er geen sprake van ‘een wezenlijk probleem’ want er is geen wettelijke termijn. Ehm ja.. Dat klopt: gemeenten mogen daar zelf beleid op maken (en dat heeft Amsterdam dus in 2018 ook gedaan) maar dan moet de gemeente zich wel aan de eigen regels houden.

Vervelend voor bewoners die bezwaar willen maken of bij de rechter een voorlopige voorziening willen treffen.

Bij dat laatste komt een ander probleem kijken: volgens Meester Advocaten plant de rechtbank - vanwege personeelstekort - sowieso niet meer op korte termijn zittingen in. Belanghebbenden die naar de rechters stappen moeten dat altijd NA het evenement doen. Urgentie om tijdig te publiceren is dan wat minder groot voor de gemeente.

Wel interessant: in het nieuwe beleid is de wethouder voornemens om te gaan werken met meerjarige vergunningen. Dat vergroot de zekerheid voor de organisatoren maar verbetert ook de positie van bezwaarmakers.

Conclusie

De Amsterdamse bestuurlijke spaghetti rondom vergunningen voor evenementen leidt tot veel onduidelijkheid voor zowel organisatoren als andere belanghebbenden. Het is de taak van de burgemeester, wethouder evenementen en stadsdelen gezamenlijk (!) om dat in orde te brengen. Voor de wethouder is invloed uit willen oefenen op de programmering voor nu belangrijker. Dat is jammer. De topprioriteit zou moeten zijn om de eigen huishouding op orde te krijgen. Maar het past ook in de Amsterdamse bestuurscultuur dat die verantwoordelijk door alle organen (burgemeester, DB, wethouder etc,) bij de ander wordt neergelegd.