De woonvisie van Amsterdam en een ontspoord raadsdebat

Beste lezer, de verkiezingskoorts voor 15 maart 2023 komt langzaam op gang. Voor de meeste mensen zullen deze verkiezingen draaien om de Eerste Kamer, maar uiteindelijk kiezen wij natuurlijk de leden van de Provinciale Staten.

Een mooi moment om in deze nieuwsbrief weer even stil te staan bij het belang van regionale en lokale politiek. De reden waarom ik deze nieuwsbrief ben gestart. In deze brief ga ik in op de Amsterdamse woonvisie die nu ter inspraak ligt en een incident dat deze week plaatsvond in Arnhem en dat een vrij fundamenteel karakter kent.

Met vriendelijke groet,

Laurent Staartjes

Raadsdebat Arnhem

In de gemeenteraad van Arnhem stond gisteravond (15 feb) een debat over een initiatiefvoorstel “Vergoeding bij wijzigen geslachtsregistratie” besluitvormend op de agenda.

Het voorstel is om de kosten die transpersonen moeten maken om hun geslacht te wijzigen in de basisregistratie te vergoeden. Geen grote wijziging maar toch is er in Arnhem lang en intensief over gesproken. Het College van B&W van Arnhem erkende onder meer de symboliek achter het voorstel. Interessant aan het voorstel zijn eveneens de vele uitvoeringskwesties. Niet alleen ‘de wat’ maar ook ‘de techniek’ stond stevig ter discussie.

Het raadsdebat was op zijn zachtst gezegd beladen. Een lokaal lid van FVD hield een betoog tegen ‘genderidiologie’ dat hij ‘onkruid’ noemde. Daarnaast werden er diverse uitspraken gedaan over de gevaren van geslachtsveranderingen. Het leidde tot een ingewikkeld moment in de raadszaal toen de lokale D66-fractie de andere partijen opriep de zaal te verlaten. De partijen (D66, GroenLinks en PvdD) die het voorstel indienden verlieten daarop de zaal. Eveneens werd gevraagd aan burgemeester Marcouch om in te grijpen.

Burgemeester Marcouch deed dit niet. Hij gaf aan dat in een democratie ‘ideeën met ideeën’ moeten worden bestreden en te staan voor het open debat. Het betreffende FVD-lid verweet de weglopende raadsleden niet geschikt te zijn voor de politiek.

Deden partijen er verstandig aan om op deze manier hun verontwaardiging over de opvattingen van de lokale FVD te uiten? Ik denk van niet. Het initiatiefvoorstel had een overwinning kunnen zijn voor de indieners. Het is nu juist een overwinning geworden voor de tegenstanders. De wijziging is niet doorgekomen.

Omdat het onderwerp beladen en sterk gepolitiseerd is, zijn ook andere raadsleden buiten de raadsvergadering om op een vervelende manier benaderd via de sociale media. Zowel de VVD als het CDA gaven aan daar last van te hebben. De mevrouw van het CDA werd uitgemaakt voor ‘intolerante trut’.

In deze discussie gaat het niet alleen om de symboliek maar ook om de techniek: hoe geven we de regeling vorm en bekostigen we die? Fracties moeten op grond daarvan ook bedenkingen kunnen hebben, zonder online voor rotte vis te worden uitgemaakt.

Die technische discussie (en de vragen die sommige fracties daarover hadden) sneeuwden onder in de emotionele discussie die online gevoerd werd en uiteindelijk ook de raadszaal ingebracht werd.

Wat mij betreft is het debat in Arnhem ook een leermoment voor andere steden. Elke gemeente krijgt nu te maken met stevige discussies over diversiteit. Die zijn stuk voor stuk beladen. In Amsterdam ging het bijvoorbeeld deze week ook flink tekeer in de raad toen de diversiteitsplannen van het Amsterdamse college besproken werden.

Woonvisie Amsterdam

Gemeenteraden zijn verplicht om een woonvisie vast te stellen waarin hun visie op de volkshuisvestiging te lezen is. Op grond daarvan maakt de gemeente afspraken met de woningbouwcorporaties. De invulling staat vrij, maar gemeente Amsterdam heeft besloten daar een politiek feest van te maken. De afgelopen maanden hebben meer dan 1000 Amsterdammers bijeenkomsten bezocht waar intensief gesproken werd over allerlei aspecten.

Op dit moment ligt de woonvisie met de naam “Amsterdamse Aanpak Volkshuisvestiging” ter inspraak. Vanuit de Stadsdelen zullen wij ook nog een advies mogen geven. Het is de vraag in hoeverre dat nog nut gaat hebben. De visie is in belangrijke mate een uitwerking van het Amsterdams Akkoord en de politieke afspraken die daar zijn gemaakt.

Vanwege het opvallende politieke karakter staat de visie vol met controversiële en soms zelf tegenstrijdige opvattingen. Degene die de meeste belangstelling kreeg was het plan van de wethouder om ouderen hun sociale huurwoning ‘uit te schoppen’ als de kinderen het huis uit zijn:

Let wel: gemeenten beschikken helemaal niet over de bevoegdheid om zoiets te doen. Alleen in het geval van erg grote gezinnen (meer dan acht kinderen) kan er gewerkt worden met tijdelijke contracten. Het is dus een politieke wens van de wethouder zoiets mogelijk te kunnen maken, en geen realiteit.

De Aanpak Volkshuisvesting staat bomvol met dergelijk wensdenken. Problematisch. Want uit de cijfers blijkt wel dat Amsterdam een enorme opgave heeft: er zijn simpelweg te weinig woningen om aan alle wensen te kunnen voldoen.

In een uitgebreide beschouwing ga ik in op de (on)mogelijkheden van de politieke wensen uit de visie en waarom we kritisch moeten blijven op alle gemaakte plannen: