De knip, masterplan Zuidoost en Caroline op bezoek in de grachtengordel

👋 Het grote nieuws van vorige week was natuurlijk dat gemeente Roermond een nieuwe en uitstekende burgemeester krijgt. Onze Yolanda Hoogtanders is door de Roermondse gemeenteraad voorgedragen voor benoeming. Een groot verlies voor Amsterdam maar een grote aanwinst voor Roermond. Volgens Het Parool ‘ligt het in de lijn der verwachtingen’ dat ik als eerste opvolger zal doorschuiven. Daarvoor zal het centrale stembureau een uitnodiging versturen. Inmiddels is bekend geworden dat Yolanda morgen (30 juni) al afscheid zal nemen als lid van de gemeenteraad. Dat betekent dat weer dat de opvolging al in juli zal plaats kunnen vinden. Meer hierover in de volgende nieuwsbrief. In deze brief sta ik graag stil bij twee andere Amsterdamse actualiteiten: de knip in de Weespersstraat en de masterplannen in Nieuw-West en Zuidoost. Veel leesplezier en zoals altijd vind ik het leuk om reacties te krijgen.

Knip in de Weesperstraat

🚗 De verkeersproef met ‘de knip’ leidt tot veel ellende in de stad en een verhit spoeddebat in de gemeenteraad. Politieke ongelukken bleven uit. Wel kwam op een ongemakkelijke manier naar voren dat de informatievoorziening rondom de verkeersproef hapert. Dit met de nodige gevolgen voor de nood- en hulpdiensten die hinder ondervinden van de proef. Daarmee is het onzeker geworden of Amsterdam met succes de vele voorgenomen knippen kan blijven uitvoeren.

De knip leidt in de stad tot grote verdeeldheid. Sommigen zijn blij met de extra ruimte die erbij is gekomen. De rest van de stad ervaart veel overlast van de files en de (naar schatting) miljoenen kilometers die auto’s nu al aan het omrijden zijn. Het leidde onder meer tot een demonstratie in de Kattenburgerstraat.

🗣️Gisteren was er een spoeddebat in de Amsterdamse gemeenteraad over deze proef (inclusief live-blogs op Het Parool en AT5). VVD-raadslid Daan Wijnants had vernomen dat de hulp- en nooddiensten hinder zouden ondervinden van de knip. Wethouder van der Horst (D66) reageerde in eerste instantie geïrriteerd (‘waarom wordt dit nu tijdens het debat gemeld?’) en ontkennend. Tijdens het debat beleefde een AT5-medewerkster vervolgens een topdag door goed getimed te kunnen publiceren dat het bericht klopte. Brandweer en ambulance maakten zich wel zorgen. De vergadering werd stilgelegd, burgemeester Halsema en de wethouder spoedden de zaal uit en de wethouder stuurde later een brief met een bevestiging: zij was inderdaad niet op de hoogte gesteld van alle incidenten.

Dit leidde uiteindelijk tot een motie van afkeuring van de oppositie. Ook zonder raadsmeerderheid een stevig politiek signaal.

📰 In politiek opzicht kwam de proef met de knip gisteren niet in gevaar. De raad had al met een meerderheid ingestemd met de proef en die meerderheid bleef. Dat de proef ‘spannend’ zou gaan worden, was vooraf al bekend en werd nogmaals benadrukt door Van der Horst. Nu het duidelijk is geworden dat de informatievoorziening rondom de proef onvoldoende op orde was, is de toekomst van de proef wel onzeker geworden. Het Parool zegt zelfs dat ‘verkeerswethouder Van der Horst grote risico’s neemt door Weesperknip door te laten gaan’.

Waarom toch vasthouden aan die knip ondanks alle ellende? Voor sommigen is het een ideologisch project. De opstap naar een autoluwe stad. In de ogen van sommige anderen is het een noodzakelijk kwaad. De aanleiding voor de proef is namelijk een echt bestaand probleem. Amsterdam gaat in de toekomst veel moeite krijgen met de bereikbaarheid (in en van de stad!) en ‘knippen’ is een van de opties. De vraag is nu wel of deze verkeersproeven (zelfs met een zorgvuldige voorbereiding) verantwoord zijn. Niet voor niets kwamen oppositieleden Wijnants (VVD) en Boomsma (CDA) ook met alternatieven. Zoals de intelligente toegang.

Wel een ander risico: O+S heeft onderzoek gedaan naar de verkeersmaatregelen van het college. 63% van Amsterdam steunde dit jaar nog het voorstel voor ‘minder autoroutes door de stad’. De vraag is wat van dat draagvlak overblijft na deze verkeersproef. De PvdA-fractie (in Amsterdam een coalitiepartij) uitte tijdens het debat ook die zorgen.

Mij is van het debat van gisteren bijgebleven hoe belangrijk het is dat de informatievoorziening klopt. De wethouder werd sterk in verlegenheid gebracht toen bleek dat de oppositie beter geïnformeerd was dan het college. Dat heeft gevolgen. De raad (coalitie en oppositie) moet er op kunnen vertrouwen dat wat het college mededeelt waar is. De wethouder heeft nu toegezegd dagelijks de raad op de hoogte te zullen blijven houden van de knip.

Masterplannen

✅ Gemeente Amsterdam wil met ambitieuze masterplannen de sociale problematiek in stadsdelen zoals Zuidoost en Nieuw-West de komende twintig jaar gaan aanpakken. In de praktijk komen deze plannen zeer moeizaam van de grond. Wat zouden de masterplannen kunnen leren van stadsdeel West?

Plotsklaps kwam het bericht dat de programmadirecteur Saundra Williams van “Masterplan Zuidoost” er de brui aan geeft. De bedoeling van een masterplan is om in twintig jaar tijd de leefbaarheid in een stadsdeel met veel sociale problematiek te verbeteren. Grote ambities en geen gemakkelijke opgave.

In een interview met Het Parool (over iets heel anders) liet burgemeester Halsema haar ontvallen dat Saundra Williams “enorm moest boksen met het stadsdeel en het stadhuis”. Een week later bevestigt Williams aan het Parool die uitspraak: het stadsdeel zou volgens haar moeite hebben gehad met het succes van het programmateam. Geen macht durven af te staan en ze werd tegengewerkt door de gemeente.

Ruzie in de tent dus. Volgens Williams speelde mee dat de systeemwereld en de leefwereld (van bewoners) met elkaar konden botsen. Als voorbeeld geeft ze dat de stichting SPE van ‘leraar Kwame’ (Amsterdammer van het jaar) niet voor subsidie in aanmerking kwam ondanks al het goede werk dat deze stichting doet voor kinderen in Holendrecht. Met andere woorden: wie mag bepalen wie het geld krijgt? In Zuidoost altijd een lastig onderwerp van gesprek..

Dat er problemen bestaan rondom de masterplannen (ook Nieuw-West kent er eentje) was helaas geen nieuws. Het rommelt rondom de ‘governance’ (‘wie is de baas?’), het project suggereert niet politiek te zijn, maar stikt van de ideologische opvattingen en vage concepten zoals community wealth building (uitleg te vinden op de GroenLinks website). Het is ook totaal onduidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is en welke doelen wie wanneer zou willen halen. Beproefd recept voor gedoe.

Afgelopen dinsdag heeft de stadsdeelcommissie van Nieuw-West in het geheim (!!) vergaderd met wethouder Groot Wassink (GroenLinks / democratisering) over Samen Nieuw-West (masterplan Nieuw-West). In het geheim vergaderen doen stadsdeelcommissies in principe nooit tenzij er wat aan de hand is. Het zal daarom geen prettig gesprek zijn geweest. Ook in Nieuw-West belooft het spannend te worden. Volgens de wandelgangen heeft burgemeester Halsema (als aanjager van de masterplannen) de afgelopen weken heel veel koffie gedronken in Zuidoost om nog wat te kunnen redden.

Aanpak Kolenkit

Dat het ook anders kan bewijst mijn eigen stadsdeel West. Waar het dagelijks bestuur de opdracht heeft gegeven tot ‘een mini-masterplan’ in de vorm van ‘integrale aanpak Kolenkitbuurt’ die we toevallig afgelopen dinsdag bespraken.

Kolenkit is al decennialang een van de moeilijkste buurten van het land. Veel armoede, sociale problematiek, werkeloosheid, onveiligheid en slechte kwaliteit woningen. PvdA-prominent Felix Rottenberg maakte in 2020 de documentaire ‘terug naar de Akbarstraat’ om in beeld te brengen wat de impact was van de stedelijke vernieuwing binnen deze buurt. Onder meer naar aanleiding van de gesprekken die dit opleverde kwam in 2021 Stadsdeel West met een (nieuwe) plan van aanpak, die dit jaar herijkt is.

De oplossing is geen allesomvattend plan, maar gewoon stapsgewijs de problemen (aan de hand van duidelijke SMART-doelen) identificeren en oplossen en proberen de komende tien jaar de kwaliteit van de buurt te verbeteren. Niet met “een brede alliantie” maar zoals altijd met de corporaties (het is een corporatiebuurt), organisaties uit de sociale basis en bewonersorganisaties. Klassieke aanpak. Niet vernieuwend. Wel duidelijk.

Inhoudelijk valt er nog best wat op de aanpak aan te merken (ook met een meer liberale blik). Het verschil is wel dat het gesprek tussen alle partijen gevoerd kan worden en ook de verkozen stadsdeelcommissie (indien gewenst) betrokken wordt. Misschien ook een suggestie voor Zuidoost en Nieuw-West. Ambities iets verkleinen en opdelen in behapbare brokken aan de hand van geijkte methodes.

Afsluiter

🧑‍🌾 Caroline van der Plas (BB&B) op bezoek in de grachtengordel. Het ‘Caroline-effect’ werkt ook in Amsterdam. De kroeg zat vol en zelfs langslopende toeristen (die niet voor politiek in Amsterdam zijn..) hadden door dat er wat was. Authenticiteit werkt en dat doet mij vermoeden dat we de komende jaren nog heel veel meer Carolines zullen zien langskomen in de politiek. Geen slechte ontwikkeling.

Probleem zijn wel de tegenstrijdigheden in haar verhaal. Zij zet sterk in op ‘sociaal rechts’. Zeg maar hogere uitkeringen en lagere belastingen. Hoe dit betaald moet worden is ‘nog work in progress’. Staatsschuld op laten lopen? De rekening neerleggen bij het bedrijfsleven? Het Rijk efficiënter en integraler laten werken? Er moet nog over worden nagedacht. Wel zegde zij toe een toekomstig verkiezingsprogramma door te laten rekenen door het CPB.

Wat mij is opgevallen: de ‘recht-voor-de-raap-stijl’ van Caroline werkt goed als het gesprek pittig en verhit wordt. Zoals over de toekomst van de boeren. Waar in Amsterdam er meer zorgen leven over belasting op de havermelk (geen grap) of de toekomst van de luchtvaart. Emotie mag en moet zelfs een plek hebben in het debat. Zeker als de groepen bereikt moeten worden die politiek nu te technocratisch vinden.

Maar hoe de emotie een plek te geven zonder dat het ten koste gaat van de inhoud is nog een opgave. Ik vond de meer verhitte debatten nu al moeilijk te volgen. Ook voor liberalen (traditiegetrouw met een sterke nadruk op de logos in plaats van de pathos) een klus en mogelijk bepalend voor de toekomst van de liberale politiek.

Wat vond je van deze nieuwsbrief? Reageer door een reply te verzenden op deze mail of stuur een mail naar [email protected]